Większość z nas kojarzy zapalenie płuc z pneumokokami lub wirusami. Wiemy, że pierwsze jest bardzo niebezpieczne, szczepimy na dzieci i osoby o wysokim ryzyku zachorowania. Drugie leczone jest objawowo. Lekarze rozróżniają jeszcze trzeci rodzaj – atypowe zapalenie płuc.

Typowe i atypowe zapalenie płuc

Podział ten został wprowadzony w połowie zeszłego wieku, w celu rozróżnienia zapalenia płuc wywołanego bakteriami typowymi (pneumokokami) i bakteriami nietypowymi. Obecnie podział ten występuje rzadziej, ale jeszcze jest stosowany.

Choroby różnią się nie tylko etiologią, ale także objawami i sposobem leczenia. W przypadku zapalenia płuc wywołanego pneumokokami, infekcja objawia się nagle. Charakterystyczne objawy to silny ból gardła, utrudniający przełykanie, wysoka gorączka, ogólne osłabienie. Leczenie polega przede wszystkim na podawaniu antybiotyków z grupy penicylin oraz obniżeniu gorączki i bólu gardła.

W przypadku atypowego zapalenia płuc objawy nie są tak nasilone, co utrudnia odpowiednio wczesną diagnozę. Dodatkową trudność wywołuje również ich zróżnicowanie w zależności od przyczyny zakażenia.

Objawy atypowego zapalenia płuc

Atypowe zapalenie płuc może być wywołane przez 6 różnych bakterii, z czego 3 pierwsze występują najczęściej. W przypadku pozostałych do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu ze zwierzętami:

• Chlamydia pneumoniae,
• Mycoplasma pneumoniae,
• Leginella pneumophila,
• Chlamydia pisttaci,
• Francisella tularensis,
• Coxiella brunetti.

W ostatnich latach wzrósł udział atypowych zapaleń płuc w ogólnej liczbie zachorowań na zapalenie płuc. W Europie stanowi on ok. 25% ogółu, ale wśród osób hospitalizowanych wynosi już 40%.

Wspólną cechą zapalenia płuc wywołanego tymi bakteriami jest długi okres wylęgania – wynosi on od 2 do 3 tygodni. Dopiero po tym okresie pojawiają się pierwsze objawy. Ich intensywność bardziej przypomina silne przeziębienie niż zapalenie płuc. Ból gardła jest umiarkowany, gorączka tylko podwyższona. W przypadku atypowego zapalenia płuc pojawia się suchy, męczący kaszel, utrzymujący się przez kilka tygodni. Mogą pojawić się również dolegliwości ze strony innych układów. Bardzo często w badaniu osłuchowym zmiany są niesłyszalne, wykazuje je tylko badanie rentgenowskie.

Nieco inne objawy występują w przypadku zapalenia płuc wywołanego Legionellą. To bakteria, która lubi ciepłe i wilgotne środowisko, bardzo szybko się w nim namnaża. Jej ulubione miejsca to klimatyzacje, natryski, nawilżacze, sieci kanalizacyjne. Nazywana jest także chorobą legionistów (masowa epidemia miała miejsce w 1976 roku w Filadelfii podczas zjazdu legionistów). Jej okres wylęgania jest bardzo krótki (2-10 dni), a oprócz objawów ze strony układu oddechowego pojawiają się biegunki, wymioty i zaburzenia rytmu serca.

Leczenie atypowego zapalenia płuc

Leczenie atypowego zapalenia płuc jest bardzo trudne ze względu na trudność diagnozy i oporność tych bakterii na antybiotyki z grupy penicylin. Najczęściej stosowane są antybiotyki z grupy makrolitów, tetracyklin lub fluorochinolonów. Antybiotyk należy stosować 7-14 dni. Jeżeli po 3-4 dniach nie widać poprawy, lekarz powinien pobrać wymaz na posiew. Pozwoli to na dobranie leku celowanego.